Kawa pozwala żyć lepiej… i dłużej

Naukowcy, którzy obserwują wpływ diety na oczekiwaną długość życia, odkryli, że dzięki czarnej kawie, możemy zyskać dodatkowe lata¹. W jaki sposób? Umiarkowana konsumpcja czarnego napoju może według badaczy zmniejszyć ryzyko zgonu z powodu niektórych chorób. Zauważono powiązania między spożywaniem kawy a niższym ryzykiem śmiertelności na skutek chorób przewodu pokarmowego² czy sercowo-naczyniowych^3,4, a także niektórych nowotworów⁵.

Co warto wiedzieć o wpływie kawy na dłuższe życie?

• Zauważa się rolę kawy nie tylko w prewencji wielu chorób, ale i w obniżaniu ryzyka śmiertelności w ogóle⁶.
• Regularne spożywanie kawy może obniżać ryzyko śmiertelności z powodu chorób układu krążenia^7,8, chorób układu pokarmowego⁹ czy niektórych nowotworów¹⁰.
• Umiarkowana porcja kawy to 3-5 filiżanek dziennie¹¹.
• Największy prozdrowotny potencjał ma kawa czarna, bez dodatków śmietanki czy cukru.
• Kawa jest napojem, który pomaga się zrelaksować – warto ją pić w towarzystwie przyjaciół i dla chwili przyjemności.

Kawa dla serca

Znaczenie diety w prewencji chorób układu krążenia pozwala zwrócić się w stronę produktów takich jak kawa. Jedno z nowszych badań wykazało, że spożywanie około 3 filiżanek kawy dziennie zmniejsza ryzyko wystąpienia schorzeń układu sercowo-naczyniowego nawet o 21 proc.^12,13. Inna analiza pozwoliła potwierdzić, że picie kawy nie prowadzi do niewydolności serca ani ostrego zawału serca, również w przypadku osób cierpiących na dolegliwości ze strony układu krążenia¹⁴. Przeprowadzone w Hiszpanii badanie wśród osób starszych (65 lat i więcej) dowiodło, że spożywanie kawy wiązało się z niższą śmiertelnością z powodu chorób serca w tej grupie wiekowej¹⁵.

Aż 13 proc. zgonów związanych z chorobami układu sercowo-naczyniowego jest powiązanych z nieodpowiednią dietą¹⁶. Wśród pozostałych, istotnych przyczyn wskazuje się stosowanie używek, jak tytoń czy alkohol, brak aktywności fizycznej oraz nadwagę – zwraca uwagę prof. dr hab. Mirosław Jarosz, wieloletni Dyrektor Instytutu Żywności i Żywienia oraz kierownik Kliniki Chorób Metabolicznych i Gastroenterologii Instytutu Żywności i Żywienia, obecnie Dyrektor Instytutu Edukacji Żywieniowej i Stylu Życia Profesora Jarosza. Tymczasem badania pokazują, że kawa jest nie tylko prozdrowotnym składnikiem diety, ale ze względu na właściwości pobudzające kofeiny może motywować nas do podejmowania aktywności fizycznej i uprawiania sportu, będących elementami zdrowego stylu życia.

Łyk kawy dla zdrowia układu pokarmowego

Utrwalone przekonanie o tym, że kawa działa drażniąco na nasz układ pokarmowy, nie znajduje potwierdzenia w badaniach. Naukowcom udało się wykluczyć związek między piciem kawy a dyspepsją¹⁷, chorobą refluksową przełyku¹⁸ i chorobą wrzodową¹⁹. Co więcej, konsumpcja kawy nie pogarsza objawów u większości osób, które cierpią na wymienione choroby^20,21. Badania wskazują również na brak powiązań pomiędzy spożywaniem kawy i zaburzeniami pracy jelita grubego²². A co z zapobieganiem chorobom przewodu pokarmowego? W publikacjach naukowych wskazuje się na rolę kawy w zmniejszaniu ryzyka rozwoju chorób pęcherzyka żółciowego^23,24, a także jej znaczenie dla zapobiegania i progresji chorób wątroby²⁵, w tym marskości i raka wątroby²⁶.

Nie tylko jest ważne, ile pijemy, ale jak pijemy. Najbardziej korzystnym wyborem dla naszego zdrowia powinna być kawa czarna. Dodatek tłustego mleka czy cukru może obniżać zawartość przyswajalnych polifenoli, a w dłuższej perspektywie prowadzić do problemów z nadwagą – podkreśla prof. Jarosz. Nie zapominajmy jednak, że spożywanie kawy ma dawać nam przyjemność, a także sprzyjać kontaktom społecznym. Warto więc spożywać ją nie tylko rano, ale delektować się nią również w ciągu dnia – radzi specjalista.

Kawa a nowotwory

W 2016 roku Międzynarodowa Agencja do Badań nad Rakiem (IARC) przyznała, że kawa nie tylko nie działa kancerogennie, ale może się wręcz wiązać ze zmniejszeniem liczby zachorowań na niektóre nowotwory²⁷. Badania wykluczyły powiązania pomiędzy piciem kawy a liczbą zachorowań na raka jamy ustnej, przełyku, gardła, krtani, żołądka, trzustki czy jelita grubego²⁸. W spokoju o swoje zdrowie kawę mogą pić kobiety – nie wywołuje nowotworu jajników, piersi czy szyjki macicy oraz mężczyźni – nie przyczynia się do powstania raka prostaty²⁹. Zaobserwowano natomiast, że picie kawy może wręcz zmniejszyć częstość zachorowań na nowotwory. Tak rzecz się ma z rakiem szyjki macicy – panie pijące kawę zapadają na niego o 26 proc. Rzadziej³⁰ oraz nowotworami wątroby – ryzyko zachorowanie może być mniejsze nawet o 40 proc., w zależności od dawki kawy^31,32. Wciąż trwają badania nad wpływem kawy na nowotwory mózgu, choć dały już pierwsze obiecujące wyniki: u osób pijących co najmniej 5 filiżanek kawy dziennie ryzyko glejaka wydaje się niższe o 40 proc.³³. Wielkim odkryciem było wykazanie, że regularne picie kawy zmniejsza ryzyko raka jelita grubego oraz u osób będących w trakcie chemioterapii z powodu tego nowotworu zmniejsza istotnie śmiertelność^{34,35,36,37,38}.

Kawa napojem długowieczności

Wieloletnie badania pokazują rolę kawy jako składnika diety pomocnego nie tylko w prewencji niektórych chorób. Istnieją dowody na istotny związek między regularnym piciem kawy a niższym ryzykiem śmiertelności z jakiejkolwiek przyczyny³⁹. Naukowcy wciąż prowadzą badania w celu zrozumienia mechanizmu, który odpowiada za to, że kawa może być eliksirem długowieczności. Istotną rolę mogą odgrywać tu aktywne składniki kawy, o których dobroczynnym wpływie od lat mówią specjaliści ds. żywienia.

Kawa, dzięki zawartości różnych związków bioaktywnych, takich jak polifenole czy alkaloidy, jest napojem o właściwościach antyoksydacyjnych. Zwiększają one potencjał kawy w zapobieganiu rozwojowi wielu chorób, które znacząco obniżają jakość życia, również tych uznawanych za cywilizacyjne, jak cukrzyca czy otyłość – mówi prof. Jarosz. Sięgając po kawę, warto stosować się do norm dotyczących jej umiarkowanego, dziennego spożycia, określonego przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) na 3 do 5 filiżanek – wskazuje profesor.

Warto więc sięgać po kawę każdego dnia – dla zdrowia, dla przyjemności, dla dłuższego i aktywnego życia.            

 

 

¹ Gunter M.J. et al. (2017): Coffee Drinking and Mortality in 10 European Countries, Ann Int Med, 167(4):236-247.
² Tamże.
³ O’Keefe J.H. et al. (2013): Effects of habitual coffee consumption on cardiometabolic disease, cardiovascular health, and all-cause mortality. J Am Coll Cardiol, 62(12):1043-1051.
⁴ Cano-Marquina A. et al. (2013): The impact of coffee on health. Maturitas, 75(1):7-21.
⁵ Sado J. et al. (2017): Association between coffee consumption and all-sites cancer incidence and mortality. Cancer Sci, 108(10):2079-2087.
⁶ Gunter M.J. et al. (2017): Coffee Drinking and Mortality in 10 European Countries, Ann Int Med, 167(4):236-247.
⁷ O’Keefe J.H. et al. (2013): Effects of habitual coffee consumption on cardiometabolic disease, cardiovascular health, and all-cause mortality. J Am Coll Cardiol, 62(12):1043-1051.
⁸ Cano-Marquina A. et al. (2013): The impact of coffee on health. Maturitas, 75(1):7-21.
⁹ Gunter M.J. et al. (2017): Coffee Drinking and Mortality in 10 European Countries, Ann Int Med, 167(4):236-247.
¹⁰ Sado J. et al. (2017): Association between coffee consumption and all-sites cancer incidence and mortality. Cancer Sci, 108(10):2079-2087.
¹¹ EFSA (2015) Scientific Opinion on the Safety of Caffeine, EFSA Journal, 13(5):4102.
¹²  Ding M. et al (2014) Long-term coffee consumption and risk of cardiovascular disease: a systematic review and a dose-response meta-analysis of prospective cohort studies. Circ, 129(6):643-59.
¹³ Crippa A. et al. (2014) Coffee consumption and mortality from all causes, cardiovascular disease, and cancer: a dose-response meta-analysis. Am J Epidemiol, 180(8):763-75.
¹⁴ Lopez-Garcia E. et al. (2014): Coffee consumption and health related quality of life. Clin Nutr, 33(1):143-9.
¹⁵ Coffee consumption and mortality from all causes of death, cardiovascular disease and cancer in an elderly Spanish population, L Torres-Collado et al, 2018., European Journal of Nutrition, published online. August 2, 2018.
¹⁶ van Dam R. (2008) Combined impact of lifestyle factors on mortality: prospective cohort study in US women. BMJ, 337:a1440.
¹⁷ Boekema P.J. et al. (2001) Functional bowel symptoms in a general Dutch population and associations with common stimulants. Neth J Med, 59(1):23-30.
¹⁸ Boekema P.J. et al. (1999) Effect of coffee on gastroesophageal reflux in patients with reflux disease and healthy controls. Eur J Gastroenterol Hepatol, 11:1271-1276.
¹⁹ Shimamoto T. et al. (2013) No association of coffee consumption with gastric ulcer, duodenal ulcer, reflux esophagitis, and non-erosive reflux disease: a cross-sectional study of 8,013 healthy subjects in Japan. PLoS One, 8(6): e65996.
²⁰ Zheng Z. et al. (2007) Lifestyle factors and Risks for Symptomatic Gastroeosophageal Reflux in Monozy- gotic Twins. Gastroenterol, 132:87-95.
²¹ Dore M.P. et al. (2007) Diet, Lifestyle and Gender in Gastro-Esophageal Reflux Disease. Dig Dis Sci, 53(8):2027-2032.
²² Simren M. et al. (2001) Food-Related Gastrointestinal Symptoms in the Irritable Bowel Syndrome. Digestion, 63:108-115.
²³  Leitzmann M.F. et al. (1999) A prospective study of coffee consumption and risk of symptomatic gallstone disease in men. JAMA, 281:2106-2112.
²⁴ Leitzmann M.F. et al. (2002) Coffee intake is associated with lower risk of symptomatic gallstone disease in women. Gastroenterol, 123:1823-1830.
²⁵ Saab S. et al. (2014) Impact of coffee on liver disease a systematic review. Liver Int, 34(4):495-504.
²⁶  Loomis D. et al. (2016) Carcinogenicity of drinking coffee, mate, and very hot beverages. The Lancet Oncology, 17(7):877-878.
²⁷ Tamże.
²⁸ Loomis D. et al. (2016) Carcinogenicity of drinking coffee, mate, and very hot beverages. The Lancet Oncology, 17(7):877-878.
²⁹ WHO Europe, ‘Cancer’. Available at: http://www.euro.who.int/en/health-topics/noncommunicable-diseases/cancer/cancer
³⁰ Yu X. et al. (2011) Coffee consumption and risk of cancers: a meta-analysis of cohort studies. BMC Cancer, 11:96.
³¹ Bravi F. et al. (2007) Coffee drinking and hepatocellular carcinoma risk: a meta-analysis. Hepatol, 46:430-435.
³² Larsson S.C. et al. (2007) Coffee consumption and liver cancer: a meta-analysis. Gastroenterology, 132:1740-1745.
³³ Holick C.N. et al. (2010) Coffee, tea, caffeine intake, and risk of adult glioma in three prospective cohort studies. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev, 19:39-47.
³⁴ Camilleri M., Malhi H., Acosta A., Gastrointestinal complications of obesity, Gastroenterology, 2017, 152, 1656–1670.
³⁵  Yu X. et al. (2011) Coffee consumption and risk of cancers: a meta-analysis of cohort studies. BMC Cancer, 15:11-96.
³⁶ Tavani A. et al. (2004) Coffee, decaffeinated coffee, tea and cancer of the colon and rectum: a review of epidemiological studies 1990-2003. Cancer Causes Control, 15:743-57.
³⁷ Giovannucci E. (1998) Meta-analysis of coffee consumption and risk of colorectal cancer.Am J Epidemiol, 147:1043–52.
³⁸  Galeone C. et al. (2010) Coffee consumption and risk of colorectal cancer: a meta-analysis of case–control studies. Cancer Causes Control, 21:1949-59.
³⁹ Gunter M.J. et al. (2017): Coffee Drinking and Mortality in 10 European Countries, Ann Int Med, 167(4):236-247.