Strefa eksperta

Składniki kawy

Kawa zawiera różne związki, w tym kofeinę, przeciwutleniacze oraz diterpeny. To właśnie nim kawa zawdzięcza nie tylko wyjątkowy smak i aromat, ale także szeroko badany pozytywny wpływ na fizjologię.

Kofeina

Kofeina jest głównym, farmakologiczne aktywnym, składnikiem kawy; jest ona łagodnym stymulantem ośrodkowego układu nerwowego2,3. Kofeina znajduje się w około 60 gatunkach roślin, spośród których ziarna kakaowca, orzechy koli, liście herbaty oraz ziarna kawowca są najbardziej znane3. Co więcej, kofeina jest dodawana do napojów energetyzujących oraz jest składnikiem dużej liczby preparatów farmaceutycznych oraz leków wydawanych bez recepty. Standardowa filiżanka kawy zawiera około 75-100 mg kofeiny. Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) w swojej “Naukowej opinii dot. bezpieczeństwa kofeiny” stwierdził, że “regularne spożywanie kofeiny w ilości nie większej niż 400 mg dziennie nie stanowi zagrożenia dla bezpieczeństwa u osób dorosłych niebędących w ciąży”4. Zasugerował on także, że spożywanie do 200 mg kofeiny dziennie nie jest zagrożeniem dla kobiet w ciąży i karmiących piersią4.

Obszerne badania wskazują, że istnieje wiele pozytywnych zjawisk wynikających ze spożywania kofeiny, takich jak ułatwienie skupienia uwagi5, utrzymywanie czujności5 czy polepszenie sprawności fizycznej6. U niektórych osób może ona jednak wywołać skutki uboczne, takie jak zaburzenia rytmu snu7.

Więcej informacji na temat wpływu kofeiny na sprawność umysłu można znaleźć tutaj, a o zależności pomiędzy kofeiną a sprawnością fizyczną tutaj.

Przeciwutleniacze

Kawa zawiera całą gamę związków, które wykazują cechy przeciwutleniaczy, w tym kwas chlorogenowy i melanoidyny, mogące umożliwić wstrzymywanie lub opóźnianie pracy utleniaczy8-16.

  • W wielu badaniach dowiedziono, że po spożyciu kawy wzrasta poziom przeciwutleniaczy we krwi12-16.
  • Niektóre czynniki (w tym stopień wyprażenia, dodatki typu mleko czy cukier oraz stosunek ilości kawy do wody) utrudniają określenie, które związki zawarte w kawie mogą mieć wpływ na zwiększenie poziomu przeciwutleniaczy we krwi.
  • Zawarte w kawie związki mające cechy przeciwutleniaczy zdają się mieć zróżnicowany wpływ na organizm, jednakże konieczne jest wykonanie większej ilości badań nad ich bioaktywną – i nie tylko – rolą, zanim będzie można wyciągnąć wiarygodne wnioski.

Diterpeny

Diterpeny, tj. kafestol oraz kahweol, występują naturalnie w olejku kawowym. Badania wskazują, że spożywanie dużej ilości tych związków może prowadzić do zwiększenia stężenia cholesterolu całkowitego i LDL w surowicy krwi17.

  • Ilość diterpenów zawartych w spożywanej kawie jest w dużej mierze zależna od sposobu jej parzenia, gdyż związki te są w większości zatrzymywane w papierowym filtrze w przypadku przygotowywania kawy filtrowanej, ale trafiają do naparu w skandynawskiej kawie parzonej, kawie z kafetierki czy kawie parzonej po grecku lub turecku17,18.
  • Kawa rozpuszczalna nie zawiera żadnych z wyżej wymienionych związków podnoszących poziom cholesterolu18. Umiarkowane spożywanie kawy espresso (około 2-3 filiżanek) także nie ma na to większego wpływu, jako że stężenie tych związków jest w niej mniejsze niż w kawie niefiltrowanej oraz kawa tego typu jest zazwyczaj spożywana w mniejszych ilościach.
  • Niektóre badania sugerują, że diterpeny mogą mieć także działanie ochronne przeciwko nowotworom, choć wciąż należy przeprowadzić więcej badań w tym zakresie19.

Więcej informacji na temat diterpenów oraz ich wpływu na zdrowie serca można znaleźć tutaj.

Więcej informacji na temat diterpenów oraz nowotworów można znaleźć tutaj.