Składniki kawy

Kawa zawiera różne związki, w tym kofeinę, przeciwutleniacze oraz diterpeny. To właśnie nim kawa zawdzięcza nie tylko wyjątkowy smak i aromat, ale także szeroko badany pozytywny wpływ na fizjologię.

Kofeina

Kofeina jest głównym, farmakologiczne aktywnym, składnikiem kawy; jest ona łagodnym stymulantem ośrodkowego układu nerwowego^2,3. Kofeina znajduje się w około 60 gatunkach roślin, spośród których ziarna kakaowca, orzechy koli, liście herbaty oraz ziarna kawowca są najbardziej znane³. Co więcej, kofeina jest dodawana do napojów energetyzujących oraz jest składnikiem dużej liczby preparatów farmaceutycznych oraz leków wydawanych bez recepty. Standardowa filiżanka kawy zawiera około 75-100 mg kofeiny. Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) w swojej “Naukowej opinii dot. bezpieczeństwa kofeiny” stwierdził, że “regularne spożywanie kofeiny w ilości nie większej niż 400 mg dziennie nie stanowi zagrożenia dla bezpieczeństwa u osób dorosłych niebędących w ciąży”⁴. Zasugerował on także, że spożywanie do 200 mg kofeiny dziennie nie jest zagrożeniem dla kobiet w ciąży i karmiących piersią⁴.

Obszerne badania wskazują, że istnieje wiele pozytywnych zjawisk wynikających ze spożywania kofeiny, takich jak ułatwienie skupienia uwagi⁵, utrzymywanie czujności⁵ czy polepszenie sprawności fizycznej⁶. U niektórych osób może ona jednak wywołać skutki uboczne, takie jak zaburzenia rytmu snu⁷.

Więcej informacji na temat wpływu kofeiny na sprawność umysłu można znaleźć tutaj, a o zależności pomiędzy kofeiną a sprawnością fizyczną tutaj.

Przeciwutleniacze

Kawa zawiera całą gamę związków, które wykazują cechy przeciwutleniaczy, w tym kwas chlorogenowy i melanoidyny, mogące umożliwić wstrzymywanie lub opóźnianie pracy utleniaczy^8-16.

• W wielu badaniach dowiedziono, że po spożyciu kawy wzrasta poziom przeciwutleniaczy we krwi^12-16.
• Niektóre czynniki (w tym stopień wyprażenia, dodatki typu mleko czy cukier oraz stosunek ilości kawy do wody) utrudniają określenie, które związki zawarte w kawie mogą mieć wpływ na zwiększenie poziomu przeciwutleniaczy we krwi.
• Zawarte w kawie związki mające cechy przeciwutleniaczy zdają się mieć zróżnicowany wpływ na organizm, jednakże konieczne jest wykonanie większej ilości badań nad ich bioaktywną – i nie tylko – rolą, zanim będzie można wyciągnąć wiarygodne wnioski.

Diterpeny

Diterpeny, tj. kafestol oraz kahweol, występują naturalnie w olejku kawowym. Badania wskazują, że spożywanie dużej ilości tych związków może prowadzić do zwiększenia stężenia cholesterolu całkowitego i LDL w surowicy krwi¹⁷.

• Ilość diterpenów zawartych w spożywanej kawie jest w dużej mierze zależna od sposobu jej parzenia, gdyż związki te są w większości zatrzymywane w papierowym filtrze w przypadku przygotowywania kawy filtrowanej, ale trafiają do naparu w skandynawskiej kawie parzonej, kawie z kafetierki czy kawie parzonej po grecku lub turecku^17,18.
• Kawa rozpuszczalna nie zawiera żadnych z wyżej wymienionych związków podnoszących poziom cholesterolu¹⁸. Umiarkowane spożywanie kawy espresso (około 2-3 filiżanek) także nie ma na to większego wpływu, jako że stężenie tych związków jest w niej mniejsze niż w kawie niefiltrowanej oraz kawa tego typu jest zazwyczaj spożywana w mniejszych ilościach.
• Niektóre badania sugerują, że diterpeny mogą mieć także działanie ochronne przeciwko nowotworom, choć wciąż należy przeprowadzić więcej badań w tym zakresie¹⁹.

Więcej informacji na temat diterpenów oraz ich wpływu na zdrowie serca można znaleźć tutaj.

Więcej informacji na temat diterpenów oraz nowotworów można znaleźć tutaj.