10 korzyści z picia kawy, o których mogliście nie słyszeć

Czy wiesz, że filiżanka kawy może zdziałać więcej niż tylko zapewnić ci poranną dawkę energii? Z badań naukowych wynika, że codzienne, umiarkowane picie tego napoju to wsparcie dla zdrowia^[i]. Mała czarna może pomóc w prewencji wielu chorób cywilizacyjnych, pozwalając cieszyć się życiem. Poznaj te i kilka innych nieoczywistych powodów, dla których warto sięgać po kawę.

1. Kawa może ograniczać ryzyko cukrzycy typu 2.

Wśród osób pijących od 3 do 4 filiżanek kawy dziennie ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2. może zmniejszyć się o około 25 proc^[ii]. Za ochronne działanie przeciwko cukrzycy odpowiadają zawarte w kawie polifenole, które stymulują produkcję hormonu jelitowego GLP-1 odpowiedzialnego za wydzielanie insuliny po posiłku, a także kofeina, której termogeniczne działanie zostało powiązane w badaniach z redukcją wagi i ilości tkanki tłuszczowej^[iii]. Jak radzi dr Regina Wierzejska, w prewencji cukrzycy należy unikać dodatków słodzących, które mogą zmniejszać korzystne działanie kawy^[iv].

2. Picie kawy może przynieść korzyści dla wątroby

Odkryto, że zawarte w kawie polifenole wykazują działanie ochronne przeciwko niealkoholowemu stłuszczeniu wątroby, co może być kluczowe w kontekście epidemiologii tego schorzenia^{[v], [vi]}. Dodatkowo, regularne spożywanie kawy zostało powiązane z mniejszym ryzykiem wystąpienia nowotworów wątroby, nawet u osób z przewlekłymi chorobami tego narządu^[vii]. Nowe badania wskazują także, że kofeina i polifenole zawarte w kawie mogą pomóc zmniejszyć nasilenie niealkoholowego stłuszczeniowego zapalenia wątroby u osób z cukrzycą typu 2.^[viii]

3. Kawa może mieć znaczenie w profilaktyce nowotworów

Sięganie po małą czarną może przyczynić się do zmniejszenia ryzyka wystąpienia niektórych nowotworów: raka skóry, błony śluzowej macicy oraz czerniaka złośliwego^{[ix], [x]}. Prof. Mirosław Jarosz zwraca uwagę na naukowe okrycie dotyczące wpływu kawy na zmniejszenie ryzyka wystąpienia raka jelita grubego, a u pacjentów będących w trakcie chemioterapii z powodu tego nowotworu – na zmniejszenie śmiertelności nawet o 52 proc^{[xi], [xii], [xiii]}.

4. Kawa może sprzyjać dłuższemu życiu

Warto podpatrywać nawyki zdrowotne narodów żyjących najdłużej, włączając przy tym do swojego menu od 3 do 5 filiżanek kawy dziennie. Według danych WHO aktywni fizycznie, stosujący dietę bogatą w warzywa, owoce, tłuszcze roślinne, ale także pijący dużo kawy Hiszpanie, Włosi i Norwegowie znajdują się w pierwszej dziesiątce nacji żyjących najdłużej^[xiv]. Istnieją naukowe dowody na istotny związek między regularnym piciem kawy a niższym ryzykiem śmiertelności z jakiejkolwiek przyczyny^[xv]. Może się tak dziać m.in. za sprawą bioaktywnych składników kawy.

5. Kawa może poprawiać nastrój

Picie umiarkowanych ilości kofeinowej kawy delikatnie stymuluje układ nerwowy, poprawiając czujność i koncentrację, ale także nastój^[xvi]. Nic dziwnego, że filiżanka małej czarnej to przyjemność dla zmysłów i pretekst do chwili relaksu. Badanie Institute for Scientific Information on Coffee (ISIC) przeprowadzone w czasie lockdownu spowodowanego pandemią Covid-19 dowiodło, że regularne picie kawy może korzystnie wpływać na nastrój i samopoczucie, m.in. skutecznie motywując do aktywności fizycznej i zwiększając wydajność organizmu^[xvii].

6. Kawa może pomóc poprawić wyniki sportowe

Porcja espresso przed treningiem może zwiększyć siłę, wytrzymałość mięśniową oraz prędkość podczas wykonywania różnych rodzajów ćwiczeń, włączając w to dyscypliny wytrzymałościowe (bieganie, jazda na rowerze, wioślarstwo)^[xviii] i intensywne (piłka nożna, tenis, rugby)^{[xix], [xx]}. Dodatkowo, wypijana w umiarkowanych ilościach kawa^[xxi] może pomóc amatorom sportu w utrzymaniu równowagi płynów w organizmie^[xxii] oraz poprawić nie mniej przydatne w różnych konkurencjach funkcje poznawcze, takie jak koncentracja uwagi, czujność i czas reakcji^[xxiii].

7. Kawa może pomóc w zmniejszeniu liczby wypadków na drodze

O zbawiennym wpływie kawy mogą mówić kierowcy, szczególnie ci „skazani” na prowadzenie pojazdu w nocnych godzinach na długich trasach. Badania wykazały, że filiżanka małej czarnej przed podróżą lub w trakcie postoju może znacząco poprawić jakość jazdy oraz zmniejszyć uczucie senności, nawet jeśli droga jest monotonna^{[xxiv], [xxv]}. Ponadto, picie kawy może pomóc w zmniejszeniu ryzyka różnych incydentów drogowych, takich jak zderzenia, nietrzymanie się pasa czy nagłe zmiany prędkości, co przekłada się na ogólne bezpieczeństwo na drodze^{[xxvi], [xxvii]}.

8. Kawa może zmniejszać ryzyko nadciśnienia

Na przestrzeni ostatnich lat odkryto istnienie odwrotnej zależności między regularnym spożywaniem kawy a poziomem ciśnienia krwi, sugerując, że kawa może działać ochronnie przeciwko nadciśnieniu, szczególnie u kobiet^[xxviii]. Prof. Artur Mamcarz podkreśla, że prawidłowo leczone osoby chorujące na nadciśnienie nie muszą rezygnować z kawy, a wręcz powinny po nią sięgać jako jedną z przyjemności^[xxix]. Korzystne działanie kawy na układ sercowo-naczyniowy był też jednym z powodów umieszczenia jej w oficjalnych zaleceniach żywieniowych dla Polaków, czyli w znowelizowanej Piramidzie Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej^[xxx].

9. Kawa może pomagać w regulacji pracy jelit

Prof. Ewa Stachowska podkreśla, że kawa odgrywa istotną rolę w prawidłowym odżywianiu mikrobioty jelitowej, co może mieć pozytywny wpływ na funkcjonowanie całego układu trawiennego. Ze względu na zawartość błonnika kawa zaliczana jest do grupy prebiotyków, korzystnych dla rozwoju dobrych bakterii jelitowych. Podobnie działają obecne w tym napoju polifenole, wspierające różnorodność i liczebność mikrobioty. Dodatkowo, sięganie po kawę może być wskazane po operacjach brzusznych, przyczyniając się do przywrócenia funkcji jelit, nie wywołując przy tym działań niepożądanych^{[xxxi], [xxxii]}.

10. Kawa może powstrzymać rozwój chorób neurodegeneracyjnych

Pozytywny wpływ kofeiny na funkcje poznawcze, które w starszym wieku mogą być mniej stabilne, może przynosić korzyści osobom powyżej 60. roku życia^[xxxiii]. W tym okresie życia wzrasta też zapadalność na choroby neurodegeneracyjne, takie jak choroba Alzheimera i Parkinsona. Tymczasem składniki kawy, głównie polifenole i kofeina, mogą zmniejszać ryzyko rozwoju choroby Alzheimera u osób prowadzących zdrowy styl życia nawet o 65 proc^[xxxiv]. Ponadto, u kobiet regularnie pijących kawę przez wiele lat, rzadziej diagnozuje się chorobę Parkinsona, co sugeruje, że rozpoczęcie picia kawy jeszcze przed emeryturą może być korzystne dla zdrowia^[xxxv].