Kawa w społeczeństwie
Kawa i życie towarzyskie
Kawę po raz pierwszy zaczęto uprawiać na Półwyspie Arabskim; tam też po raz pierwszy nią handlowano. W XV wieku kawa była już uprawiana na terenie Jemenu, a przed rozpoczęciem XVI wieku dotarła do Persji, Egiptu, Syrii oraz Turcji. Publiczne kawiarnie były w tamtym okresie bardzo popularne na Środkowym Wschodzie, gdyż ludzie mogli w nich słuchać muzyki, oglądać przedstawienia, grać w szachy oraz dyskutować o sprawach bieżących nad filiżanką kawy. Kawiarnie stały się tak istotnym miejscem wymiany informacji, że często określano je mianem „Szkół Mędrców”1.
W XVII wieku kawa pojawiła się w Europie. Z początku sprzedawano ją w aptekach jako środek leczniczy, jednakże wkrótce otwarte zostały pierwsze kawiarnie, które błyskawicznie zyskały na popularności. Pierwsza europejska kawiarnia została otwarta w Wenecji w 1683 roku.
Pod względem historycznym, kawiarnie były istotnym miejscem spotkań towarzyskich w Europie i ich pojawienie się zaowocowało licznymi kulturalnymi i politycznymi zmianami w XVII oraz XVIII wieku2. Kawiarnie stanowiły forum dyskusji i miały istotny wpływ na opinię publiczną we wszystkich warstwach społeczeństwa. Co więcej, kawiarnie cieszyły się popularnością wśród filozofów, antykwariuszy oraz historyków jako miejsce spotkań uczonych o podobnych poglądach, podczas których można było czytać, uczyć się od siebie i prowadzić debaty3.
Kawiarnie były – i wciąż są – miejscami, w których ludzie spotykają się, aby rozmawiać, pisać, czytać, rozerwać się lub po prostu spędzić razem czas. Niektóre badania wskazują, że ludzie wykorzystują lekkie rozmowy do utworzenia i podtrzymania więzi z grupą, a także do przekazywania informacji. Zatem kawiarnie, będąc miejscem regularnych, lecz nieplanowanych spotkań pomiędzy różnymi członkami społeczności, mogą odgrywać ważną rolę w tworzeniu sieci społecznych, tym samym pielęgnując wartości reprezentowane przez daną społeczność4.
Kawiarnie, jako miejsce spotkań, wspierają także rozprzestrzenianie informacji. Dzieje się to nieoficjalnie, jako efekt rozmów towarzyskich lub, w niektórych przypadkach, dzięki istnieniu tablic ogłoszeń. Gdy informacja jest przekazywana w obrębie danej sieci społecznej, wówczas poszczególne jednostki w obrębie społeczności wpływają na siebie nawzajem. Zachowania i normy obowiązujące w danej społeczności są efektem takich interakcji oraz świadomości zbiorowej4.
W wielu krajach społeczne aspekty działalności kawiarni zostały także przeniesione na spotkania domowe, kiedy to jednostki organizują poranne spotkania przy kawie dla przyjaciół i rodziny, aby spędzić razem czas i porozmawiać. Pewne badanie wskazuje, że izolacja od społeczeństwa może być, na przestrzeni czasu, związana ze słabszymi funkcjami poznawczymi u starszych osób5, w innym natomiast stwierdzono, że proponowanie kawy osobom w domu opieki zaowocowało zwiększoną interakcją społeczną6, co oznacza, że niektóre osoby mogą czerpać korzyści z tego typu okazji5.
Kawa w miejscu pracy
Kawa jest napojem bardzo często spożywanym w miejscu pracy i można ją uznać za integralną część kultury pracy. W pracy, podobnie jak w innych obszarach społecznych, zdanie „chodźmy napić się kawy” jest często równoznaczne z „chodźmy porozmawiać”7.
Co więcej, przerwy na kawę często umożliwiają pracownikom chwilę relaksu. Choć wciąż należy przeprowadzić większą liczbę badań w tym zakresie, w pewnym badaniu pracowników socjalnych w Danii, doświadczających fuzji dwóch spółek na wielką skalę, stwierdzono, że stres pracowników opadał
dzięki powstawaniu „grup wsparcia” w czasie przerw na kawę spędzanych ze współpracownikami8. Takie grupy pozwalają osobom zatrudnionym na interakcję z ich współpracownikami, co umożliwia im dzielenie się opiniami zawodowymi, a także nurtującymi ich problemami związanymi z pracą8.
Bibliografia
1. National Coffee Association, ‘The History of Coffee’, http://www.ncausa.org/i4a/pages/index.cfm?pageid=68
2. Ellis M. (ed.), Eighteenth-Century Coffee-House Culture. London, Pickering & Chatto, 2006.
3. Habermas J., The structural transformation of the public sphere, The MIT Press, Cambridge Massachusetts, 1991.
4. Stafford T. (2003) Psychology in the coffee shop.The Psychologist, 16(7):358-359.
5. Cacioppo J.T and Cacioppo S. (2014) Older adults reporting social isolation or loneliness show poorer cognitive function 4 years later. Evidence Based Nursing, 17:59-60.
6. Quattrochi-Tubin S. and Jason L.A. (1981) Enhancing social interactions and activity among the elderly through stimulus control. Journal of Applied Behaviour Analysis, 131:159-163.
7. Topik S. (2009) Coffee as a Social Drug.Project MUSE, 71:81-106.
8. Stroebaek P. (2013) Let’s Have a Cup of Coffee! Coffee and Coping Communities at Work. Symbolic Interaction, 36(4):381-39.