Kawa w diecie seniora. Dlaczego warto pić kawę po sześćdziesiątce?

Choć o jesieni życia często myślimy z sympatią, późny wiek to czas, gdy rośnie ryzyko wielu chorób. Listę tych, które szczególnie zagrażają nam po sześćdziesiątce, otwierają choroby sercowo-naczyniowe. Są na niej także cukrzyca, depresja, demencja, jak również utrata słuchu, problemy ze wzrokiem czy płucami¹. Części z nich nie będziemy w stanie powstrzymać, ale innym możemy zapobiegać, pijąc codziennie kawę – potwierdza prof. dr hab. n. med. Artur Mamcarz z III Kliniki Chorób Wewnętrznych i Kardiologii WL WUM. Prywatnie wielki miłośnik kawy, podaje 6 argumentów za jej obecnością w diecie seniora. Oto one:

1. Kawa to pełnoprawny element zdrowego stylu życia²

Czasy, gdy kawę pito w kłębach dymu papierosowego już dawno minęły i tak jak coraz mniej osób pali, tak i coraz mniej uważa kawę za używkę. Jednocześnie liczne metaanalizy z całego świata potwierdzają korzystny wpływ kawy na zdrowie, a oficjalne zalecenia mówią o 3 do 5 filiżanek dziennie jako bezpiecznym oraz wskazanym spożyciu. Kawa znalazła się też kilka lat temu w Piramidzie Zdrowego Żywienia – występuje tam razem z innymi wskazanymi w codziennej diecie napojami.

2. Kawa może obniżać ciśnienie

Przez lata pacjenci z nadciśnieniem unikali kawy, bojąc się, że w ich przypadłości jest całkowicie zabroniona. Tymczasem lekarze potwierdzają, opierając się na najnowszych doniesieniach, że kawa nie tylko nie podnosi ciśnienia, ale wręcz może je obniżać. Wszystko za sprawą obecnych w niej związków polifenolowych.

Rzadziej myśli się o hipotensyjnym piciu kawy, a okazuje się na podstawie analizy wielu badań, że zarówno skurczowe, jak i rozkurczowe ciśnienie w sposób istotny statystycznie obniża się u osób, które spożywają powyżej 4 filiżanek kawy. Ten efekt jest zauważalny także u osób pijących między 1 a 4 filiżankami kawy dziennie – podkreśla prof. dr hab. n. med. Artur Mamcarz.

3. Kawa wspiera serce

Choć kardiolodzy jeszcze niedawno byli w tej kwestii podzieleni, od 2014 roku mogą bez obaw zalecać kawę swoim pacjentom. Właśnie wtedy opublikowano badania, które rozwiały wątpliwości środowiska medycznego: dowiodły, że 3 do 5 filiżanek kawy dziennie ma wpływ na zmniejszenie ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Dane zebrane w badaniu przedstawiono na wykresie, który przybrał kształt litery U. Obrazował on ilość wypijanej kawy versus występowanie chorób sercowo-naczyniowych, a największe wypłaszczenie – czyli najlepszy efekt – wykazało umiarkowane spożycie kawy, czyli właśnie 3-5 filiżanek.

4. Kawa działa korzystnie na mózg

Regularne picie kawy może pomóc nam w zachowaniu bystrości umysłu do późnych lat życia. Kawa poprawia funkcje poznawcze, a także, co dowiedziono w badaniach, spowalnia progresję zespołu otępiennego oraz choroby Parkinsona. Wiadomo też, że kofeina może wspomagać pamięć. To dla seniorów bardzo dobra wiadomość, zwłaszcza że zaburzenia pamięci utrudniają codzienne funkcjonowanie.

Wpływ kofeiny na mózg znamy. Wiemy o tym, że osoby, które mają w krótkim czasie coś zapamiętać, często korzystają z kolejnej filiżanki kawy, ponieważ znamy mechanizm tego wpływu. To hamowanie adenozyny, uwalnianie neurotransmiterów i łatwiejsze procesy zapamiętywania przy zwiększonej aktywności neuronalnej – objaśnia działanie kawy na pamięć prof. dr hab. n. med. Artur Mamcarz.

5. Kawa może chronić przed depresją

O depresji oraz jej profilaktyce mówi się coraz częściej, także w kontekście osób starszych. Medycyna opracowała już wprawdzie leki na tę chorobę, ale wciąż szuka rozwiązań, które pomogą zmniejszyć prawdopodobieństwo jej ciężkiego przebiegu. Badania nad kawą pokazują, że osoby pijące ją regularnie, mają statystycznie zmniejszone ryzyko wystąpienia depresji. Może się to wiązać z faktem, że kawa może pomagać zapobiegać wielu innym chorobom, a depresja jest powiązana np. z chorobami sercowo-naczyniowymi.

6. Kto pije kawę, żyje dłużej

Kofeina obecna w kawie ma potwierdzony korzystny wpływ na wiele procesów zachodzących w organizmie. Oprócz wymienionych wcześniej chorób warto wspomnieć choćby o niższym ryzyku migotania przedsionków u osób pijących kawę regularnie. Migotanie przedsionków wiąże się z kolei z ryzykiem udaru, które możemy zmniejszyć aż o ¼ pijąc kawę w umiarkowanych ilościach. Po kawę warto sięgać w ramach profilaktyki cukrzycy czy raka jelita grubego i generalnie dla wydłużenia życia. Analiza MedScape sprzed paru lat dowiodła, że u kawoszy ryzyko zgonu z każdego powodu występuje rzadziej.

Dzięki prowadzonym przez cały czas badaniom klinicznym o kawie wiemy coraz więcej i możemy jej wpływ na zdrowie poznać bliżej. Już teraz wiadomo, że jest on niepodważalny, a kolejne lata mogą przynieść nowe, zaskakujące odkrycia w tym obszarze. Jak zaznacza prof. dr hab. n. med. Artur Mamcarz, wszystko idzie w dobrym kierunku, a kawę warto pić zarówno w starszym, jak i młodszym wieku. Ekspert namawia do tego swoich pacjentów, puentując sentencjonalnie: Nie można kupić szczęścia, a można kupić kawę – to praktycznie to samo.

 

¹ WHO, Ageing and health, https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/ageing-and-health [dostęp 29.11.2021 r.].
² Jeśli nie podano inaczej, przytoczone informacje pochodzą z wykładu prof. dr. hab. n. med. Artura Mamcarza "Rola kawy w aktualnych zaleceniach żywieniowych, ze szczególnym uwzględnieniem profilaktyki chorób sercowo-naczyniowych", wygłoszonego 15 lipca 2020 r. w trakcie wydarzenia "eKongres Starzenia. Pacjent 65+ w codziennej praktyce lekarskiej". Wykład dostępny pod linkiem: https://kawaizdrowie.pl/pl/czy-wiesz-ze-/warto-pic-kawe-bedac-seniorem [dostęp 29.11.2021 r.].