Picie kawy a nowotwory

Na skutek chorób nowotworowych umiera już co 5. Europejczyk. Rak to druga przyczyna zgonów po chorobach sercowo-naczyniowych i ponad 3 mln nowych pacjentów rocznie¹. Wśród czynników ryzyka nowotworów wymienia się palenie, nadwagę i obciążenia genetyczne, a jeszcze do niedawna badano związek spożycia kawy z chorobą nowotworową . Najnowsze badania dowodzą, że picie kawy nie działa kancerogennie, a wręcz może wspomóc ochronę przed niektórymi nowotworami*.

Czy kawa powoduje raka?

Burzliwe debaty na temat kawy i raka trwały do 2016 roku. Wtedy to Międzynarodowa Agencja do Badań nad Rakiem (IARC) przeanalizowała wszystkie dostępne badania nad kawą i nowotworami i przyznała, że nie dowodzą one związku pomiędzy piciem kawy a ryzykiem zachorowania na raka. Picie kawy może się wręcz wiązać ze zmniejszeniem liczby występowania niektórych nowotworów². W efekcie kawę przypisano do tzw. grupy 3, w której znajdują się czynniki „nieklasyfikujące się jako rakotwórcze dla ludzi”.

Wpływ kofeiny na organizm: nowotwory

Picie kawy w umiarkowanych ilościach (3-5 filiżanek dziennie) nie zwiększa ryzyka zachorowania na nowotwór pęcherza moczowego, choć wcześniej uważano, że choroba ta może mieć z kawą związek. Badania wykazały też brak powiązań pomiędzy piciem kawy a liczbą zachorowań na raka jamy ustnej, przełyku, gardła, krtani czy żołądka. Wielbicielki kawy mogą ją spokojnie spożywać, bez obaw, że przez kawę zachorują na nowotwór jajnika, piersi albo szyjki macicy. Z kolei męscy fani kawy powinni wiedzieć, że kawa nie wywołuje raka prostaty. Podobnie z rakiem trzustki czy jelita grubego – tu również badania nie wykazały żadnego negatywnego wpływu kawy.

Korzystny wpływ kawy

Kawa nie wpływa negatywnie na występowanie nowotworów, a przed kilkoma z nich może pomóc się uchronić. Najwięcej dowodów zgromadzono na temat jej ochronnego działania wobec raka wątroby oraz szyjki macicy. Rak wątroby, najczęstszy nowotwór na świecie, rozwija się w wyniku chorób wątroby (m.in. marskości), a choroby te postępują aż o 40 proc. wolniej u osób pijących kawę³. Badania wykazały, że ryzyko przekształcenia zapalenia wątroby typu C w nowotwór może zmaleć o 62 proc. przy 3 filiżankach kawy dziennie⁴. Jeśli natomiast chodzi o raka szyjki macicy, udowodniono, że panie pijące kawę zapadają na niego o 26 proc. rzadziej⁵.

Fakty o kawie

Dopuszczalna dzienna ilość kawy kofeinowej, tj. 3 do 5 filiżanek, może działać też ochronnie na inne nowotwory. Pijąc kawę w rozsądnych ilościach możemy zmniejszyć ryzyko raka piersi (nawet przy mutacji BRCA1 lub BRCA2) i zredukować prawdopodobieństwo wystąpienia raka prostaty. Warto wiedzieć, że kofeina wykazuje właściwości ochronne przed szkodliwym działaniem promieni UVB, więc można ją stosować jako dodatkową prewencję przed czerniakiem. Badania nad wpływem kawy na nowotwory mózgu wciąż trwają, choć dały już pierwsze pozytywne wyniki: ryzyko glejaka wydaje się niższe o 40 proc. u osób pijących co najmniej 5 filiżanek kawy i herbaty dziennie⁶.

Czy picie kawy jest zdrowe?

Choć kawa wydaje się mieć korzystne działanie w prewencji niektórych chorób nowotworowych, rak płuc pozostaje tu wciąż tematem nieco kontrowersyjnym. W jego przypadku spożywanie kawy powyżej poziomu rekomendowanego przez ekspertów, tj. powyżej 5 filiżanek dziennie może być związane z wyższym ryzykiem choroby, choć jest to na razie teza wymagająca dodatkowych badań. To, co stwierdzono na pewno, to wyższa zachorowalność na raka płuc u osób, które przekraczają dzienną zalecaną dawkę kofeiny, czyli 400 mg⁷. Dlatego chcąc się lepiej chronić przed nowotworami, pamiętajmy, by tak jak inne przyjemności, tak i kawę aplikować sobie z umiarem.

*Przegląd aktualnych badań na temat wpływu kawy na nowotwory prezentujemy w zakładce STREFA EKSPERTA.

¹ WHO Europe, ‘Cancer’. Available at: http://www.euro.who.int/en/health-topics/noncommunicable- diseases/cancer/cancer
² Loomis D. et al. (2016) Carcinogenicity of drinking coffee, mate, and very hot beverages. The Lancet Oncology, 17(7):877-878.
³ Bravi F. et al. (2013) Coffee reduces the risk for hepatocellular carcinoma: An updated meta-analysis. Clin Gastro and Hepatol, 11:1413-1421.
⁴ Freedman N.D. et al. (2009) Coffee intake is associated with lower rates of liver disease progression in chronic hepatitis C. Hepatology, 50:1360-9.
⁵ Yu X. et al. (2011) Coffee consumption and risk of cancers: a meta-analysis of cohort studies. BMC Cancer, 11:96.
⁶ Holick C.N. et al. (2010) Coffee, tea, caffeine intake, and risk of adult glioma in three prospective cohort studies. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev, 19:39-47.
⁷ Tang N. et al. (2010) Coffee consumption and risk of lung cancer: a meta-analysis. Lung Cancer, 67:17-22.