Kawa a kamica żółciowa

Kamica żółciowa to problem niemal co 5. Europejczyka¹. Choć nie jest chorobą śmiertelną, oznacza nieprzyjemne ataki bólu – nagłe i mocno dotkliwe. Podobnie jak przy innych dolegliwościach pokarmowych, chorzy na kamicę żółciową eliminują z diety kawę. Nie do końca słusznie, bo kawa może spowalniać rozwój tej choroby. Jak kawa działa na pęcherzyk żółciowy i dlaczego warto po nią regularnie sięgać?

Kamica żółciowa – co to takiego?

Kamica żółciowa jest chorobą dróg żółciowych, a konkretnie – pęcherzyka żółciowego. W tym niedużym i mało znanym narządzie zachodzą ważne procesy: pęcherzyk gromadzi żółć, czyli płyn wspomagający emulgowanie tłuszczów. U osoby zdrowej w żółci rozpuszczają się różnego typu niepożądane substancje, ale już u chorej żółć zagęszcza się, wytrąca i formuje w złogi zwane kamieniami. Co ciekawe, skład kamieni żółciowych zależy od diety. W naszej szerokości geograficznej złogi żółciowe to w przeważającej większości cholesterol²!

Dlaczego warto dbać o drogi żółciowe?

Sprawnie funkcjonujące drogi żółciowe gwarantują, że tłuszcze, które przyjmujemy z pokarmem zostaną prawidłowo wchłonięte z przewodu pokarmowego. Żółć pomaga też przyswajać ważne witaminy: A, D, E oraz K, rozpuszczalne w tłuszczach i ma znaczenie dla czynności ruchowych jelit³. Trudno jest uniknąć chorób dróg żółciowych, jako że ich występowanie bywa uwarunkowane genetycznie. Na kamicę narażeni są także seniorzy, diabetycy i osoby otyłe⁴, przy czym wielu z nich o chorobie dowiaduje się przypadkiem, bo kamica żółciowa potrafi latami rozwijać się bezobjawowo i tylko u 20 proc. chorych od razu daje symptomy w postaci ostrego bólu brzucha.

Jak kawa może pomóc chorym na kamicę żółciową?

Naukowcy badający wpływ kawy na zdrowie poświęcili sporo czasu kawie w kontekście dróg żółciowych. Wyniki analiz okazały się zaskakujące! Kawa, którą niesłusznie kojarzymy m.in. z podrażnieniem żołądka, pomaga wzmocnić naszą ochronę przed powstawaniem kamieni żółciowych. Pita regularnie, w umiarkowanych ilościach, kawa może zmniejszać ryzyko rozwoju kamicy⁵, a jej potencjalnie ochronny wpływ na drogi żółciowe potwierdzają badania z Wielkiej Brytanii. Obserwowano tam kilka grup kawoszy, pijących jedną, 2-3 oraz 4 filiżanki kawy dziennie i odkryto, że wśród osób sięgających po kawę 2-3 razy w ciągu dnia ryzyko objawowej kamicy żółciowe bywa niższe od 22 proc. (kobiety) do 40 proc. (mężczyźni)⁶.

Czemu kawa zawdzięcza korzystne właściwości?

Jak w wielu innych przypadkach, tak i w prewencji kamicy żółciowej, za wpływ kawy na wyniki chorych odpowiada jej kluczowy składnik – kofeina. Kofeina może powodować skurcze pęcherzyka żółciowego, przez co kamienie gromadzą się w nim wolniej. Zdarza się jednak, że nawet kawa pozbawiona kofeiny prowadzi do obkurczania pęcherzyka. Podczas kilku analiz zauważono na przykład, że wystarczy jedna mała filiżanka kawy bezkofeinowej, by podnieść we krwi stężenie hormonu stymulującego uwalnianie żółci – cholecystokininy⁷. Co sprawia, że akurat ten hormon wydziela się po kawie silniej, wciąż jeszcze nie wiadomo.

Pijmy kawę dla zdrowia na co dzień

Korzystny wpływ kawy na zdrowie został już potwierdzony wielokrotnie. Sięgając po małą czarną na dzień dobry warto pamiętać, że filiżanka kawy to nie tylko przyjemność, ale też łatwo dostępne oraz smaczne wsparcie dla naszego organizmu. Ilość, jaka przysłuży się mu najlepiej to 3 do 5 filiżanek w ciągu dnia. Możemy po te kilka filiżanek sięgać bez obaw, nawet chorując na kamicę żółciową – tu jednak pamiętajmy, by z kawą nie przesadzić. Bo choć picie kawy może spowalniać rozwój kamicy objawowej, to nadmierne obkurczenie pęcherzyka pogarsza odczuwalne objawy. Zatem picie kawy przy kamicy żółciowej powinniśmy zawsze skonsultować z lekarzem.

 

 

¹ R. Aerts and F. Penninckx. (2003), The burden of gallstones disease in Europe, Aliment Pharmacol Ther 18 (Suppl):349–353.
² Małecka-Panas E., Kamica żółciowa, https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/pecherzyk/50809,kamica-zolciowa [dostęp 24.05.2021 r.].
³ Iwańczak B., Pytrus T., Budowa i funkcje pęcherzyka żółciowego oraz dróg żółciowych, https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/pecherzyk/50807,budowa-i-funkcje-pecherzyka-zolciowego-oraz-drog-zolciowych [dostęp 24.05.2021 r.].
⁴ Tamże
⁵ Misciagna G. et al. (1996), Epidemiology of cholelithiasis in Southern Italy. Part II: risk factors. Eur J Gastroentero Hepatol, 8:585-593.
⁶ Leitzmann M.F.et al. (1999), A prospective study of coffee consumption and risk of symptomatic gallstone disease in men. JAMA, 281:2106-2112.
Leitzmann M.F. et al. (2002), Coffee intake is associated with lower risk of symptomatic gallstone disease in women. Gastroenterol, 123:1823-1830.
⁷ Douglas B.R. et al. (1990), Coffee stimulation and cholecystokinin release and gallbladder contraction in humans. Am J Clin Nutr 52:553-6.