Kawa a choroby neurodegeneracyjne

Nasz mózg starzeje się wraz z nami. Po sześćdziesiątce spowalniają funkcje poznawcze, dlatego seniorzy są bardziej podatni na choroby neurodegeneracyjne. Nie wynaleziono jeszcze metod zapobiegania udarom, chorobie Alzheimera czy Parkinsona, jednak naukowcy coraz częściej pochylają się w tym kontekście nad kawą. Wpływ kawy na organizm jest szeroki: kawa może wspomagać układ nerwowy, a niektóre badania mówią nawet o jej możliwym wpływie na wolniejsze starzenie się mózgu*.

Czym są choroby neurodegeneracyjne?

Sprawność mózgu maleje w jesieni życia, choć u wielu osób pierwsze zmiany neurologiczne zaczynają się już przed pięćdziesiątką. Z wiekiem spada m.in. czas reakcji, prędkość percepcji i przetwarzania danych, a rośnie ryzyko udaru mózgu, choroby Alzheimera oraz Parkinsona. Na ich występowanie mają wpływ czynniki genetyczne, współistniejące choroby naczyniowe, a także styl życia. Nie sposób wprawdzie zatrzymać procesu starzenia, można jednak częściowo wpłynąć na zmiany w mózgu poprzez zbilansowaną dietę, zawierającą również kawę.

Jak kawa wpływa na organizm osoby starszej?

Kawę pijemy głównie dla jej właściwości pobudzających – chcąc zwiększyć koncentrację, czujność, szybciej uporać się z nauką czy pracą. Efekt ten umożliwia kofeina, zawarta w kawie, ale też herbacie i kakao. Neurolodzy analizują obecnie wpływ kofeiny na organizm pod kątem zmian zachodzących w mózgu. Choć badania te trwają latami (obserwacje trzeba prowadzić przynajmniej 2 dekady), przynoszą obiecujące rezultaty. Wynika z nich, że kofeina może poprawiać sprawność kognitywną i samopoczucie osób starszych; udowodniono też, że seniorzy mogą być bardziej podatni na działanie ochronne kofeiny, niż osoby młodsze¹.

Kawa a choroba Alzheimera

Dobre rezultaty przynoszą badania nad wpływem kawy na rozwój choroby Alzheimera. Choroba ta to najczęstsza przyczyna demencji, a cierpi na nią co 20. osoba po 65 roku życia² . Jak kawa wpływa na chorobę Alzheimera? Dowiedziono, że picie kawy przez całe życie może przyczynić się do zmniejszenia ryzyka wystąpienia tej choroby. Umiarkowana ilość kawy, czyli 3 do 5 filiżanek dziennie, może zdaniem naukowców obniżyć to ryzyko nawet o 65 proc³ . Na ochronne działanie mają tu wpływ składniki kawy: kofeina, trigonellina oraz polifenole⁴ .

Czy kawa chroni przed chorobą Parkinsona?

Na chorobę Parkinsona częściej zapadają mężczyźni. Choć dotyka ona osób w starszym wieku, nawet co 10. chory diagnozę otrzymuje już mając 50 lat⁵ . Spowolniona motoryka, drżenie, sztywność mięśniowa, zaburzenia chodu i postawy – choroba Parkinsona nie tylko utrudnia codzienność, ale też wyniszcza organizm. Zaobserwowano, że do ochrony przed chorobą Parkinsona można wykorzystać wpływ kofeiny na organizm. W badaniach wykazano, że ryzyko wystąpienia choroby Parkinsona maleje o 24-32 proc. u osób, które zwiększyły dzienną ilość przyjmowanej kofeiny o 300 mg (ok. 3 filiżanek kawy⁶.

Picie kawy a udar mózgu

Kolejna choroba neurodegeneracyjna, której ryzyko rośnie wraz z wiekiem, to udar mózgu. Światowa Federacja Serca wyliczyła, że co roku doświadcza udaru 15 milionów osób na świecie, z czego ponad 1/3 umiera, a 5 mln nie wraca już do pełnej formy⁷ . Przed udarem również częściowo ochronić nas może dieta uwzględniająca kawę. Spożycie kawy w umiarkowanych ilościach (2 do 5 filiżanek dziennie) może obniżyć ryzyko wystąpienia udaru o 22-25 proc.⁸ A co, jeśli udar już nam się przytrafił? Czy po udarze można pić kawę? To pytanie najlepiej zadać lekarzowi prowadzącemu, lecz wiadomo już, że kawa może w niektórych sytuacjach pomóc w redukcji skutków udaru.

Pijmy kawę, by wesprzeć nasz mózg!

Osoby starsze mogą pić kawę w umiarkowanych ilościach, by polepszyć pamięć werbalną, czas reakcji i zdolności wzrokowo-przestrzenne. Badania dowodzą, że regularne spożycie kawy już od młodych lat może spowolnić fizjologiczne, związane z wiekiem zaburzenia poznawcze, szczególnie u kobiet i generalnie u osób 80+⁹. Czy picie kawy jest zdrowe i w jakich ilościach? Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności zaleca osobom dorosłym 3-5 filiżanek kawy dziennie, uczulając przy tym, że kofeina znajduje się nie tylko w kawie, a łączne dobowe spożycie kofeiny nie powinno przekroczyć 400 mg.

*Przegląd aktualnych badań na temat wpływu kawy na choroby neurodegeneracyjne prezentujemy w zakładce STREFA EKSPERTA.

¹ Swift C.G. & Tiplady B. (1988) The effects of age on the response to caffeine. Psychopharmacology, 94:29-31. Rees K. et al. (1999) The influences of age and caffeine on psychomotor and cognitive function. Psychopharmacology;145:181-188.
² Alzheimer Europe (2009) ‘Who is affected by Alzheimer’s disease?’ Available at: http://www.alzheimer- europe.org/Dementia/Alzheimer-s-disease/Who-is-affected-by-Alzheimer-s-disease
³ Eskelinen M.H. et al. (2009) Midlife coffee and tea drinking and the risk of late-life dementia: a population- based CAIDE study. J Alzheimers Dis, 16:85-91.
⁴ Tohda C. et al. (1999) Trigonelline-induced neurite outgrowth in human neuroblastoma SK-N-SH cells. Biol Pharm Bul, 22:679-82. Kim H.S. et al. (2004) Inhibitory effects of long-term administration of ferulic acid on microglial activation induced by intracerebroventricular injection of beta-amyloid peptide (1-42) in mice. Biol Pharm Bull, 27:120- 1.
⁵ European Parkinson’s Disease Association (2011) ‘Life with Parkinson’s’ Available at: http://www.epda.eu.com/en/resources/life-with-parkinsons/
⁶ Hernan M.A. et al. (2002) A meta-analysis of coffee drinking, cigarette smoking, and the risk of Parkinson’s disease. Ann Neurol, 52:276-84. Costa J. et al. (2010) Caffeine exposure and the risk of Parkinson’s disease: a systematic review and meta- analysis of observational studies. J Alzheimers Dis, 20 Suppl 1:S221-38.
⁷ World Heart Federation, ‘Cardiovascular Health: Stroke’ Available at: http://www.world-heart- federation.org/cardiovascular-health/stroke/
⁸ Larsson S.C. et al. (2011) Coffee consumption and risk of stroke in women. Stroke, 42:908-12.|
⁹  Fall P.A. et al. (1999) Nutritional and occupational factors influencing the risk of Parkinson’s disease: a case- control study in southeastern Sweden. Mov Disord, 14:28-37