Fakty o kawie: wpływ kawy na sen, nastrój i koncentrację

Kawę kochać można za smak i niepowtarzalny aromat, a także za jej funkcje. Wpływ kawy na organizm: chęć do działania, czujność, bystrość umysłu – wszystko to zawdzięczamy działaniu kofeiny. Kofeina przynosi jednak dużo więcej korzyści. Może być stosowana jako element profilaktyki depresji, a nawet zastąpić popołudniową drzemkę*.

Kawa nie tylko na początek dnia

Wielu z nas udany start w nowy dzień zawdzięcza właśnie kawie. Nic dziwnego – jej pobudzające właściwości zostały już dawno udowodnione. Wystarczy 75 mg kofeiny (1 filiżanka), by nasza czujność zauważalnie wzrosła. Jakie jeszcze działanie kawy na organizm warto wspomnieć? Naukowcy potwierdzają, że po kawie łatwiej skupić uwagę, a czas reakcji ulega skróceniu, co jest kluczowe choćby w pracy kierowców. Badanie prowadzone na zawodowych kierowcach pokazało, że ci spożywający ponad 220 mg kofeiny dziennie o połowę rzadziej powodują wypadki na nocnej zmianie¹.

Kofeina a pamięć

Składniki kawy odpowiadają za jej korzystne właściwości. Kofeina zawarta w kawie ułatwia skupienie na bodźcach wzrokowych – potwierdzają to dane Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności. Po wypiciu kawy łatwiej nam skoncentrować się na jednym bodźcu, dzięki kofeinie szybciej wyłapujemy błędy w mowie, a jej niewielkie ilości mogą działać korzystnie na pamięć. Jednak czy kofeina jest zdrowa? Zanim sięgniemy po kolejną kawę, sprawdźmy, czy nie wypiliśmy jej już dziś zbyt dużo. Dzienna zalecana dawka kofeiny to max 400 mg, a choć kofeina może stymulować pamięć, to jej nadmiar działa całkowicie odwrotnie.

Kofeina dla zmęczonych

Kawę parzymy zwykle, gdy spada nam wydolność. Robimy to intuicyjnie, idąc za głosem organizmu. Badania potwierdzają, że to właściwy kierunek, bo kofeina działa skuteczniej, gdy jesteśmy zmęczeni lub przeziębieni, a najlepsze efekty daje po południu i w nocy². Z kolei w ciągu dnia jedna mocna kawa może zastąpić regenerującą drzemkę – 125 ml kawy o zawartości 200 mg kofeiny wesprze organizm tak, jak 30 minut snu³. Jeśli jednak miewamy problemy z zaśnięciem, lepiej zrezygnować z kawy późnym popołudniem, a dla samego smaku wypić bezkofeinową.

Kofeina na lepszy nastrój

Widząc, jak depresja staje się coraz bardziej powszechna, naukowcy szukają nowych sposobów na wsparcie jej profilaktyki. Oprócz farmakologii i psychoterapii chorym na tę chorobę zaleca się dużo ruchu oraz zbilansowaną dietę. Już wkrótce jej ważną częścią może stać się kawa – składniki kawy to m.in. polifenole, substancje mogące mieć dobroczynny wpływ na nastrój i zdrowie psychiczne. Picie kawy w niedużych ilościach i regularnych odstępach (np. 87 mg kofeiny co 4 h) ma potwierdzony w badaniach naukowych wpływ na poprawę nastroju. Ważne jednak, by pilnować zalecanych ilości, bo choć kofeina może czasem podnieść na duchu, to spożyta w nadmiarze tylko zwiększy naszą nerwowość i skłonność do lęku⁴.

*Przegląd aktualnych badań na temat wpływu kawy na funkcje poznawcze prezentujemy w zakładce STREFA EKSPERTA.

¹ Smith A.P. (2005) Caffeine at work. Hum Psychopharmacol, 20:441-5.
² Smith A. et al. (1997) Caffeine and the common cold. J Psychopharmacol, 11:319-24. oraz Smith A.P. et al. (1990) Effects of caffeine given before and after lunch on sustained attention. Neuropsychobiol,23:160-3.
³ Horne J. et al. (1999) Vehicle accidents related to sleep: a review. Occup Environ Med, 56:289-94.
⁴ Nehlig A. (2010) Is Caffeine a Cognitive Enhancer? J Alzheimers Dis, 20(S1):85-94.