Kawa w Poradniku na temat żywienia w profilaktyce nowotworów

Mówi się, że nowotwory nie lubią profilaktyki. Regularne badania pozwalają wykryć wiele nowotworów we wczesnej fazie, dając szansę na ich skuteczne leczenie, a aktywność fizyczna i zdrowe nawyki żywieniowe zmniejszają ryzyko zachorowania^[i].

Mimo dostępności tej wiedzy dane Głównego Urzędu Statystycznego i Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego nie zawierają optymistycznych informacji^[ii]. W ostatnich latach notuje się zarówno wzrost liczby zachorowań na nowotwory (rocznie około 170 tysięcy nowych przypadków) jak i zgonów z tego powodu (ponad 100 tysięcy osób rocznie)^[iii]. Po chorobach serca nowotwory są drugą najczęstszą przyczyną śmierci wśród Polaków. Obecnie najwięcej pacjentów zmaga się z rakiem płuca i rakiem jelita grubego, a wśród kobiet jednym z najczęstszych nowotworów pozostaje rak piersi^[iv].

Pokazuje to, że zmiana wieloletnich nawyków, m.in. dotyczących właściwego odżywiania i świadomości dotyczącej badań profilaktycznych, wymaga jeszcze czasu i dalszej edukacji. W odpowiedzi na tę potrzebę Magdalena Jodkiewicz, Paula Nagel oraz Joanna Jaczewska-Schuetz, specjalistki z Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej opracowały poradnik na temat żywienia w profilaktyce nowotworów. Zadanie zrealizowane zostało ze środków Narodowego Programu Zdrowia na lata 2021–2025, finansowane przez Ministra Zdrowia.

Autorki wskazują model Talerza Zdrowego Żywienia jako najwłaściwszy w prewencji onkologicznej. Model ten przedstawia właściwe proporcje diety i produkty spożywcze zawierające antyoksydanty, błonnik i niektóre witaminy, które mogą zmniejszać ryzyko zachorowania na nowotwory. Z punktu widzenia programu „Kawa i zdrowie” interesująca jest rola kawy.

Ziarna kawy są bogatym źródłem związków bioaktywnych o działaniu przeciwutleniającym i przeciwzapalnym: kofeiny, kwasów chlorogenowych, związków fenolowych i naturalnych diterpenów, takich jak kafestol i kahweol. Co ciekawe, sposób parzenia nie ma znaczenia dla prozdrowotnego działania. Możemy więc śmiało sięgać po ulubiona wersję kawy – espresso, filtrowaną, gotowaną czy rozpuszczalną – najlepiej czarną, bez dodatków mleka czy cukru. Pita w sposób umiarkowany (od 3 do 5 filiżanek dziennie) czarna kawa, obok wody, herbaty i naparów owocowych, może być źródłem nawodnienia.

Ekspertki donoszą o pozytywnej zależności między piciem kawy a profilaktyką raka endometrium i wątroby, ale też nowotworów jamy ustnej, gardła i krtani oraz skóry. Przekonanie, że kawa może powodować raka jest zdecydowanie mitem, co potwierdzają wyniki badań Międzynarodowej Agencji do Badań nad Rakiem. Specjaliści zwracają uwagę, aby zachowywać ostrożność w sięganiu po zbyt gorące napary (kawy i innych napojów), ponieważ wysoka temperatura napoju może powodować zmiany w przełyku.

Zdrowie na pierwszym miejscu! Postaw na dietoprofilaktykę i zapobiegaj nowotworom