Kawa może zmniejszyć ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2. W jaki sposób, wyjaśnia dr Duane Mellor

Dr Duane Mellor, asystent na wydziale Dietetyki Uniwersytetu Nottingham w Zjednoczonym Królestwie oraz Przewodniczący Europejskiej Sieci Dietetyków ds. Cukrzycy w obrębie Europejskiej Federacji Stowarzyszeń Dietetyków (EFAD).

Rozpowszechnienie cukrzycy typu 2 w Europie

Jak pokreślono w najnowszych badaniach Międzynarodowej Federacji Diabetologicznej (IDF), w Europie około 60 milionów ludzi boryka się z cukrzycą, z czego 23.5 milionów to przypadki niezdiagnozowane¹. W 2015 roku odnotowano 627,000 zgonów powiązanych z cukrzycą u osób w wieku 20-79 lat¹. Cukrzyca typu 2 staje się coraz bardziej powszechna i jest związana ze stylem życia, a szczególnie z niezdrową dietą oraz zwiększoną ilością okresów braku aktywności fizycznej, wpływających na zwiększoną liczbę przypadków otyłości. Mając na uwadze te informacje, istotnym jest potwierdzenie, że różne zachowania i pewne wybory mogą pomóc zredukować ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2, szczególnie te związane z dietą, którą, przynajmniej w teorii, można względnie łatwo zmienić.

Spożywanie kawy i jej związek z ryzykiem zachorowania na cukrzycę typu 2

Na chwilę obecną dostępna jest coraz większa liczba badań wskazujących, że istnieje powiązanie pomiędzy spożywaniem kawy i zmniejszeniem ryzyka zachorowania na cukrzycę typu 2. Dla przykładu spożywanie trzech do czterech filiżanek kawy dziennie jest łączone z około 25% obniżeniem ryzyka zachorowania na cukrzycę typu 2^2,3; mimo to, wciąż niewiele wiadomo o mechanizmach kryjących się za tym powiązaniem. Naukowcy przeprowadzają w tym zakresie badania, skupiając się na roli związków, które wcześniej uważano za działające na zasadzie przeciwutleniaczy, a obecnie uznaje się, że mają wpływ na markery stanów zapalnych w organizmie; jednakże koniecznie jest przeprowadzenie dalszych badań, aby w pełni zrozumieć tę zależność.

Z tego też powodu naukowcy wciąż nie są w stanie stwierdzić, czy spożywanie kawy powinno być zalecane osobom chorującym na cukrzycę typu 2 czy nawet osobom będącym w grupie ryzyka⁴.

Potencjalne mechanizmy działania

W wielu najnowszych artykułach naukowych stwierdzono, że spożywanie zarówno kawy bezkofeinowej, jak i kawy zawierającej kofeinę, może wpływać na zmniejszenie ryzyka zachorowania na cukrzycę typu 2^4,5. Z tego też powodu uważa się, że kofeina raczej nie jest kluczowym elementem tego zjawiska, dlatego też warto zwrócić uwagę na pozostałe składniki kawy. Dla przykładu znajdujące się w kawie kwas chlorogenowy oraz trygonelina mogą mieć korzystny wpływ na wyniki doustnych testów tolerancji glukozy, które wykorzystywane są w celu wykrycia ryzyka zachorowania na cukrzycę⁶. W innych badaniach wzięto pod uwagę rolę markerów stanu zapalnego w organizmie z założeniem, że są one powiązane z rozwojem cukrzycy 2 typu. W niedawno przeprowadzonym badaniu zasugerowano, że stężenie amyloidu A w surowicy krwi może być kluczowym elementem zależności odwrotnie proporcjonalnej pomiędzy regularnym spożywaniem kawy a ryzykiem zachorowania cukrzycy typu 2 i podsumowano, że przeciwzapalne działanie wielu składników kawy może być odpowiedzialne za taki ochronny efekt⁷.

Wzięto pod uwagę także wiele innych mechanizmów, jednakże jak dotąd nie wyciągnięto żadnych stanowczych wniosków. Oczywistym jest, że istnieje potrzeba przeprowadzenia większej ilości badań w tym zakresie, aby zrozumieć mechanizmy kryjące się za powiązaniem kawy ze zmniejszeniem ryzyka zachorowania na cukrzycę typu 2. Nie ma wątpliwości, że lepsze zrozumienie tych procesów zachęci ludzi w grupie ryzyka do podejmowania bardziej korzystnych decyzji dotyczących ich diety i dostarczy dowodów, które będą mogły zostać użyte przez pracowników służby zdrowia w trakcie konsultacji z pacjentami i opinią publiczną.

Kawa może wpływać na zmniejszenie ryzyka zachorowania na cukrzycę typu 2 ze względu na swój naturalny skład. Istotnym jest także sposób, w jaki się ją spożywa i co się do niej dodaje. Cukier, syropy, śmietanka oraz muffin albo ciasto jako dodatek zazwyczaj zwiększają ilość dostarczanej organizmowi energii, co może doprowadzić do zwiększenia masy ciała lub zwiększenia ryzyka zachorowania na cukrzycę typu 2. To, co zjadamy wraz ze spożywaną kawą oraz to, co do niej dodajemy także powinno być brane pod uwagę, jeśli rzeczywiście chcemy polepszyć stan naszego zdrowia.

Bibliografia

1.  International Diabetes Federation (2015) ‘IDF DIABETES ATLAS 7th Edition’, http://www.diabetesatlas.org/
2. Jiang X. et al. (2014) Coffee and caffeine intake and incidence of type-2 diabetes mellitus: a meta-analysis of prospective studies. European Journal of Nutrition, 53(1):25–38
3.  Huxley R. et al. (2009) Coffee, Decaffeinated Coffee, and Tea Consumption in Relation to Incident Type 2 Diabetes Mellitus. Arch Intern Med,169:2053-63
4. Akash M.S. et al. (2014) Effects of coffee on type 2 diabetes mellitus. Nutrition, 30(7-8):755-63
5. Ding M. et al. (2014) Caffeinated and Decaffeinated Coffee Consumption and Risk of Type 2 Diabetes: A Systematic Review and a Dose-Response Meta-analysis, Diabetes Care, 37 (2):569-86
6. van Dijk A.E. et al. (2009) Acute effects of decaffeinated coffee and the major coffee components chlorogenic acid and trigonelline on glucose tolerance. Diabetes Care, 32:1023-1025
7.  Koloverou E. et al. 2015, The evaluation of inflammatory and oxidative stress biomarkers on coffee-diabetes association: results from the 10-year follow-up of the ATTICA Study (2002–2012). European Journal of Clinical Nutrition, 69(11):1220-5